Τι είναι η μικροχρηματοδότηση;
Η «μικροχρηματοδότηση» ή «μικροπίστωση» (microfinance), είναι μια πίστωση χρηματικού ποσού ανώτατου ύψους εικοσιπέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ. Το «ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων» είναι ένα νομικό πρόσωπο με έδρα την Ελλάδα, που λαμβάνει άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδας.
Microfinance in Europe: Survey Report (2023 edition)
Ποια είναι η αρμόδια αρχή για την αδειοδότηση και εποπτεία μικροχρηματοδοτήσεων; Πώς γίνεται η αδειοδότηση ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων;
Κατά το ν. 4701/2020 (ΦΕΚ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ) , η Τράπεζα της Ελλάδος ορίζεται ως αρμόδια αρχή, επιφορτισμένη με την αδειοδότηση και την εποπτεία των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων. Ο έλεγχος που ασκεί η Τράπεζα της Ελλάδος είναι αναλογικός, επαρκής και προσαρμοσμένος στον σκοπό και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων.
Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή κεφαλαιουχικής ή αστικής εταιρείας αποκλειστικού σκοπού, έπειτα από άδεια λειτουργίας η οποία χορηγείται από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Μετά από τη λήψη της άδειας, η εταιρεία καταχωρίζεται στην υπηρεσία Γενικού Εμπορικού Μητρώου της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Όμοια άδεια λειτουργίας απαιτείται για τη μετατροπή υφιστάμενης εταιρείας σε εταιρεία αποκλειστικού σκοπού παροχής μικροχρηματοδοτήσεων. .
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις άδειας λειτουργίας ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων;
Η Τράπεζα της Ελλάδος χορηγεί άδεια λειτουργίας εφόσον διαπιστώσει ότι:
1) το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων μπορεί να συμμορφωθεί πλήρως με τις διατάξεις του ν. 4701/2020 (ΦΕΚ),
2) και τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν την αίτηση είναι:
α) σχέδιο καταστατικού της εταιρείας ή, αν η εταιρεία ήδη λειτουργεί και προτίθεται να τροποποιήσει τον σκοπό της, το αρχικό καταστατικό και όλες τις τροποποιήσεις του,
β) στοιχεία για την ταυτότητα, το κύρος, την εκπαίδευση, τις τυχόν ποινικές καταδίκες, τη χρηματοοικονομική ευρωστία και εν γένει περιουσιακή κατάσταση, την εμπειρία, την κατάρτιση και την προέλευση των οικονομικών μέσων των:
βα) φυσικών ή νομικών προσώπων που κατέχουν, άμεσα ή έμμεσα, ειδική συμμετοχή, όπως ορίζεται στο σημείο 36 της παρ. 1 του άρθρου 4 του Κανονισμού (ΕΕ) 575/2013, (δηλαδή ως «ειδική συμμετοχή» νοείται η άμεση ή έμμεση κατοχή κεφαλαίου που αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 10 % του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου μιας επιχείρησης ή που καθιστά δυνατή την άσκηση ουσιώδους επιρροής στη διαχείριση της επιχείρησης αυτής),
ββ) φυσικών ή νομικών προσώπων που ασκούν, μέσω γραπτών ή άλλων συμφωνιών ή μέσω κοινής δράσης, τον έλεγχο του ιδρύματος, γγ) δύο μελών του διοικητικού συμβουλίου, που θα είναι υπεύθυνα για τον καθορισμό του προσανατολισμού της δραστηριότητας του ιδρύματος.
γ) περιγραφή της οργανωτικής δομής του αιτούντος,
δ) πρόγραμμα δραστηριοτήτων, στο οποίο αναφέρεται το είδος των προβλεπόμενων μικροχρηματοδοτήσεων,
ε) επιχειρηματικό σχέδιο που περιλαμβάνει πρόβλεψη προϋπολογισμού για τα τρία (3) πρώτα οικονομικά έτη,
στ) περιγραφή των συστημάτων, των πόρων και των διαδικασιών, που εξασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία του ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων,
ζ) στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι το ίδρυμα διαθέτει ως αρχικό κεφάλαιο, το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ
η) περιγραφή του οργανωτικού πλαισίου διακυβέρνησης και των μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου του αιτούντος, συμπεριλαμβανομένης της διοικητικής και λογιστικής οργάνωσης και της διαχείρισης κινδύνου, η οποία αποδεικνύει ότι το εν λόγω οργανωτικό πλαίσιο και οι μηχανισμοί είναι αναλογικοί, κατάλληλοι, ορθοί και επαρκείς όσον αφορά το μέγεθος του ιδρύματος και το επιχειρηματικό του σχέδιο,
θ) περιγραφή του συστήματος άντλησης πληροφοριών για τους δυνητικούς δικαιούχους των μικροχρηματοδοτήσεων με ταυτόχρονη απόδειξη της συνεργασίας του ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων με αναγνωρισμένους φορείς συγκέντρωσης και επεξεργασίας στοιχείων σχετικά με την οικονομική συμπεριφορά και την πιστοληπτική ικανότητα των οφειλετών,
ι) περιγραφή της πιστωτικής πολιτικής για την αντιμετώπιση του πιστωτικού κινδύνου ως προς όλες τις μορφές μικροχρηματοδότησης [δηλαδή:
1) όλες τις μορφές πιστώσεων μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών, είτε ως κεφάλαιο κίνησης,
2) προϊόντα χρηματοδοτικής μίσθωσης μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ για την απόκτηση εξοπλισμού,
3) αυτοτελείς εγγυήσεις μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, οι οποίες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη δανείων από άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα,
4) μορφές πιστώσεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση δημόσιων πολιτικών ή την κοινωνική και οικονομική ένταξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, και οι οποίες αφορούν, ιδίως, στην αντιμετώπιση της ανεργίας ή της αναστολής ή μείωσης του χρόνου εργασίας για λόγους που δεν οφείλονται σε οικεία βούληση] και περιγραφή της πολιτικής της αξιολόγησης ποιότητας του χαρτοφυλακίου,
ια) περιγραφή εσωτερικών διαδικασιών καταγραφής και αντιμετώπισης καταγγελιών από τους δικαιούχους,
ιβ) δήλωση συμμόρφωσης με τους μηχανισμούς ελέγχου για την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, σύμφωνα με τον ν. 4557/2018,
ιγ) διεύθυνση των κεντρικών γραφείων του αιτούντος,
ιστ) περιγραφή της πολιτικής εξωτερικής ανάθεσης και υπεύθυνη δήλωση ότι το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων έχει πλήρη ευθύνη για τις πράξεις και κάθε δραστηριότητα των υποκαταστημάτων ή των επιχειρήσεων προς τους οποίους έχει γίνει εξωτερική ανάθεση,
ιδ) αναλυτικά στοιχεία της μετοχικής σύνθεσης της εταιρείας ή της συμμετοχής των εταίρων στην περιουσία της εταιρείας, από τα οποία αποδεικνύεται ότι ένα ή περισσότερα πρόσωπα υπαγόμενα στον δημόσιο τομέα [ο οποίος, περιλαμβάνει τη Γενική Κυβέρνηση, τα εκτός αυτής νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), καθώς και τις εκτός αυτής δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς] δεν κατέχουν ποσοστό που υπερβαίνει το εξήντα τοις εκατό (60%) του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας ή της συμμετοχής στην περιουσία της εταιρείας,
ιε) πολιτική σύγκρουσης συμφερόντων.
3) καταλήγει σε θετική αξιολόγηση.
Ποια είναι η προθεσμία χορήγησης άδειας ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων;
Με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος γίνεται δεκτό ή απορρίπτεται αιτιολογημένα το αίτημα για χορήγηση άδειας ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από την επομένη της υποβολής πλήρους φακέλου.
Απαγορεύεται η κατ’ επάγγελμα χορήγηση μικροχρηματοδοτήσεων από φυσικό ή νομικό πρόσωπο που δεν είναι αδειοδοτημένο ως ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων.
Ποιες συμβουλευτικές υπηρεσίες παρέχουν τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων;
Tα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων οφείλουν να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης στους δικαιούχους μικροχρηματοδοτήσεων.
Στις συμβουλευτικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι εξής:
α) επιχειρηματική εκπαίδευση σε τεχνικές διαχείρισης των πολύ μικρών οντοτήτων και ειδικότερα, όσον αφορά τη λογιστική διαχείριση, τη δημοσιονομική διαχείριση και τη διαχείριση προσωπικού,
β) στήριξη για την επίλυση νομικών, φορολογικών και διοικητικών προβλημάτων και ενημέρωση για τις σχετικές υπηρεσίες που διατίθενται στην αγορά,
γ) καθοδήγηση για ένταξη στην αγορά εργασίας,
δ) υποστήριξη για τον εντοπισμό και τη διάγνωση της πιθανής κρισιμότητας της υλοποίησης του χρηματοδοτούμενου έργου ή του επιχειρηματικού σχεδίου του δικαιούχου.
Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων μπορεί να αναθέτουν τις συμβουλευτικές υπηρεσίες σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ειδικεύονται στην παροχή τέτοιων δραστηριοτήτων, με σύμβαση εξωτερικής ανάθεσης που συνάπτεται γραπτώς από τα μέρη, στην οποία καθορίζονται περαιτέρω οι ειδικότερες υποχρεώσεις ενημέρωσης και αναφοράς προς το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων για τα αποτελέσματα των παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών στους δικαιούχους.
Το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων έχει πλήρη ευθύνη για τις πράξεις και κάθε δραστηριότητα των προσώπων στα οποία έχει γίνει εξωτερική ανάθεση.
Ποιοι είναι οι όροι χορήγησης μικροχρηματοδότησης;
Οι όροι χορήγησης μικροχρηματοδότησης είναι οι εξής:
1. Για τη μικροχρηματοδότηση δεν παρέχεται εμπράγματη ασφάλεια.
2. Ένας δικαιούχος μπορεί να λαμβάνει από ένα ή περισσότερα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων νέα μικροχρηματοδότηση σε ποσό που προστίθεται στο υπόλοιπο, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό της αρχικής και της νέας μικροχρηματοδότησης, ανεξαρτήτως ιδρύματος χορήγησης, δεν υπερβαίνει τις είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ για κάθε δικαιούχο.
3. Το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων μπορεί να απαιτεί εγγύηση πριν από τη χορήγηση μικροχρηματοδότησης.
4. Η διάρκεια αποπληρωμής της χορηγηθείσας μικροχρηματοδότησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δώδεκα (12) μήνες, και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη.
5. Ο δικαιούχος έχει δικαίωμα να εκπληρώσει, πλήρως ή εν μέρει, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση μικροχρηματοδότησης πριν από τη λήξη της, με αντίστοιχη μείωση του συνολικού κόστους της. H μείωση συνίσταται στους τόκους και τις επιβαρύνσεις για το εναπομένον χρονικό διάστημα μέχρι τη λήξη της σύμβασης.
Αν η άσκηση του δικαιώματος πρόωρης εξόφλησης εκ μέρους του δικαιούχου λαμβάνει χώρα εντός χρονικού διαστήματος για το οποίο έχει συμφωνηθεί σταθερό επιτόκιο, το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων δικαιούται εύλογη και αντικειμενικά αιτιολογημένη αποζημίωση για ενδεχόμενα έξοδα που έχουν άμεση σχέση με την πρόωρη εξόφληση.
6. Πριν από τη χορήγηση των μικροχρηματοδοτήσεων, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ελέγχουν, αν τηρείται ο σκοπός της και ζητούν τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα από τον δικαιούχο.
Εφόσον κριθεί αναγκαίο και προκειμένου να διαφυλαχθεί η τήρηση του ορίου μικροχρηματοδοτήσεων, ο δικαιούχος υπογράφει σχετική υπεύθυνη δήλωση με την οποία παράλληλα συναινεί στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων και παρόχων υπηρεσιών πληρωμών, οι οποίες αφορούν αποκλειστικά τη χορήγηση σε αυτόν μικροχρηματοδότησης, εφόσον κριθεί αναγκαίο για την επιβεβαίωση της τήρησης του ορίου των είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ.
7. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μπορεί να ορίζεται ανώτατο όριο επιτοκίου μικροχρηματοδότησης.
Απευθυνθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο για την επίλυση κάθε σχετικής με μικροχρηματοδότηση απορίας σας.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
