Εκδικητική Πορνογραφία (Revenge Porn):

Νομοθετικό Πλαίσιο και Ανάλυση

Τι είναι η εκδικητική πορνογραφία;

Η εκδικητική πορνογραφία (revenge porn) αποτελεί την παράνομη κοινοποίηση ή δημοσιοποίηση προσωπικού υλικού σεξουαλικού περιεχομένου χωρίς τη συναίνεση του εικονιζόμενου προσώπου.

Το φαινόμενο αυτό έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της εξάπλωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ευκολίας διάδοσης ψηφιακού περιεχομένου.

Νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα:

Η ελληνική έννομη τάξη αντιμετωπίζει πλέον το φαινόμενο της εκδικητικής πορνογραφίας με ειδική νομοθετική ρύθμιση. Συγκεκριμένα, με το άρθρο 38 του Ν. 4947/2022 (ΦΕΚ) προστέθηκε στον ποινικό κώδικα το άρθρο 346, που τιτλοφορείται “Εκδικητική Πορνογραφία”.

Σύμφωνα με το άρθρο 346 Π.Κ.:

«1. Όποιος χωρίς δικαίωμα κοινολογεί σε τρίτο πρόσωπο ή αναρτά σε κοινή θέα, πραγματική, αλλοιωμένη ή σχεδιασμένη εικόνα ή κάθε είδους οπτικό ή οπτικοακουστικό υλικό, στο οποίο αποτυπώνεται μη δημόσια πράξη άλλου που αφορά στη γενετήσια ζωή του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή.

2. Όποιος απειλεί άλλον ότι θα τελέσει τις πράξεις της παρ. 1 τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους. Αν ο υπαίτιος της πράξης του προηγούμενου εδαφίου εξαναγκάζει άλλον σε πράξη ή παράλειψη ή ανοχή για την οποία αυτός δεν έχει υποχρέωση, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών.

3. Με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή τιμωρείται η πράξη της παρ. 1 αν τελείται:

α) με ανάρτηση στο διαδίκτυο ή σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης με αόριστο αριθμό αποδεκτών,

β) από ενήλικο και αφορά σε ανήλικο,

γ) σε βάρος νυν ή πρώην συζύγου ή συντρόφου του υπαιτίου ή σε βάρος προσώπου που συνοικεί με αυτόν ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή βρίσκεται υπό την επιμέλεια ή την προστασία του ή δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του,

δ) με σκοπό να προσπορίσει ο υπαίτιος στον εαυτό του ή σε άλλον περιουσιακό όφελος.

4. Αν κάποια από τις πράξεις των προηγούμενων παραγράφων οδήγησε το θύμα σε απόπειρα αυτοκτονίας επιβάλλεται κάθειρξη και χρηματική ποινή. Αν η πράξη του προηγούμενου εδαφίου οδήγησε στο θάνατο επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών και χρηματική ποινή.».

Ανάλυση της Νομοθεσίας:

Η νομοθετική ρύθμιση για την εκδικητική πορνογραφία αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη στην προστασία της γενετήσιας ελευθερίας και της προσωπικότητας των ατόμων.

Αξιοσημείωτα στοιχεία της νομοθεσίας είναι:

• Ευρεία προστασία: Καλύπτει όχι μόνο πραγματικές εικόνες αλλά και αλλοιωμένο ή σχεδιασμένο υλικό που αφορά τη γενετήσια ζωή του θύματος.
• Ποινικοποίηση της απειλής: Τιμωρείται όχι μόνο η πράξη της κοινολόγησης αλλά και η απειλή τέλεσής της, αναγνωρίζοντας τον εκβιαστικό χαρακτήρα που μπορεί να έχει η κατοχή τέτοιου υλικού.
• Διαβαθμισμένες ποινές: Προβλέπονται αυστηρότερες ποινές ανάλογα με τις συνθήκες τέλεσης (διαδίκτυο, σχέση με το θύμα, ηλικία θύματος) και τις συνέπειες της πράξης (απόπειρα αυτοκτονίας, θάνατος).
• Προστασία ευάλωτων ομάδων: Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για την προστασία ανηλίκων και προσώπων που βρίσκονται σε σχέση εξάρτησης με τον δράστη.

Η θέσπιση του άρθρου 346 Π.Κ. αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για την αντιμετώπιση σύγχρονων μορφών εγκληματικότητας που σχετίζονται με την τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Ν. 4947/2022 ένας από τους βασικούς σκοπούς του νόμου είναι η τυποποίηση ως ποινικού αδικήματος της πράξης της εκδικητικής πορνογραφίας, αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη ποινική απαξία της.

-Μας ρωτάτε: ποιές είναι οι νομικές συνέπειες για όποιον απειλεί με δημοσίευση υλικού εκδικητικής πορνογραφίας;

Απαντάμε: Το άρθρο 346 Π.Κ. προβλέπει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους για τον υπαίτιο τέτοιας πράξης. Επιπλέον αν ο υπαίτιος της απειλής εξαναγκάζει άλλον σε πράξη ή παράλειψη ή ανοχή για την οποία αυτός δεν έχει υποχρέωση, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών.

Η ποινή αυστηροποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 346 Π.Κ.

– Μας ρωτάτε: υπάρχουν αστικές αξιώσεις για τα θύματα εκδικητικής πορνογραφίας;

Απαντάμε: Ναι, τα θύματα εκδικητικής πορνογραφίας έχουν δικαίωμα να εγείρουν αστικές αξιώσεις.

Συγκεκριμένα:

Το άρθρο 63 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δίνει το δικαίωμα να ασκηθεί στο ποινικό δικαστήριο πολιτική αγωγή (από τους δικαιούμενους σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα) για την αποζημίωση και αποκατάσταση από το έγκλημα και για τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης.

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Ν. 4216/2013 (ΦΕΚ), κάθε συμβαλλόμενο μέρος προβλέπει το δικαίωμα των θυμάτων να αποζημιώνονται από τους δράστες των εγκλημάτων. Αν και το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται κυρίως σε θύματα εμπορίας ανθρώπων, η αρχή της αποζημίωσης των θυμάτων εφαρμόζεται και σε άλλα εγκλήματα.

Για τα θύματα εγκλημάτων βίας από πρόθεση, στα οποία μπορεί να συμπεριληφθεί και η εκδικητική πορνογραφία, ο Ν. 3811/2009 (άρθρο 3) (ΦΕΚ) προβλέπει τη δυνατότητα αποζημίωσης από το Ελληνικό Δημόσιο, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η αποζημίωση αυτή μπορεί να καλύπτει ιατρικά έξοδα, εξειδικευμένη ψυχική και ψυχολογική υποστήριξη, απώλεια εισοδήματος και δαπάνες αλλαγής περιβάλλοντος και κατοικίας (α. 8 του ίδιου νόμου).

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3500/2006 (που αφορά την ενδοοικογενειακή βία, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί αναλογικά, ΦΕΚ), προβλέπεται η καταβολή εύλογης χρηματικής ικανοποίησης στον παθόντα, καθώς και αποζημίωση για την κάλυψη άμεσων αναγκών του.

Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 75 του Ν. 3003/2002 (Νόμος 3003/2002 – ΦΕΚ 75/Α/8-4-2002), τα θύματα δικαιούνται επανορθώσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποζημίωσης, χρηματικής ικανοποίησης και αποκατάστασης.

– Μας ρωτάτε: Πώς υπολογίζεται το ύψος της αποζημίωσης για τα θύματα εκδικητικής πορνογραφίας;

Απαντάμε: Το ύψος της αποζημίωσης δεν καθορίζεται με συκγεκριμένο ποσό στη νομοθεσία, αλλά εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.

Για τον υπολογισμό του ύψους της αποζημίωσης, λαμβάνονται υπόψη:

-Η σοβαρότητα της προσβολής της προσωπικότητας του θύματος,

-Η έκταση διάδοσης του υλικού (π.χ. ανάρτηση στο διαδίκτυο με αόριστο αριθμό αποδεκτών),

-Οι ψυχολογικές επιπτώσεις στο θύμα,

-Η ανάγκη αλλαγής περιβάλλοντος και κατοικίας.

Σύμφωνα με το α. 8 του Ν. 3811/2009, η αποζημίωση από την Ελληνική Αρχή Αποζημίωσης (σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να καταβληθεί από τον δράστη) μπορεί να καλύπτει:

-Ιατρικά έξοδα και νοσήλια,

-Εξειδικευμένη ψυχική και ψυχολογική υποστήριξη,

-Απώλεια εισοδήματος για εύλογο χρονικό διάστημα,

-Δαπάνες αλλαγής περιβάλλοντος και κατοικίας.

Αν η εκδικητική πορνογραφία οδήγησε το θύμα σε απόπειρα αυτοκτονίας ή θάνατο, προβλέπονται αυστηρότερες ποινές για τον δράστη (α. 346 παρ. 4 Π.Κ.), γεγονός που μπορεί να επηρεάσει και το ύψος της επιδικαζόμενης αποζημίωσης.

Απευθυνθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο, που διαθέτει εξειδικευμένο ποινικολόγο με 25 ετή και πλέον εμπειρία και αντίστοιχο μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών για την πληρέστερη ενημέρωσή σας και την βέλτιστη προάσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων σας. Στο γραφείο μας μπορείτε να λάβετε την κατάλληλη νομική υποστήριξη και σε επίπεδο διεκδίκησης αστικών αποζημιώσεων, συμβουλευόμενοι εξειδικευμένο στο Αστικό Δίκαιο δικηγόρο, ο οποίος με την συνδρομή του ποινικολόγου θα σας βοηθήσει στην επιτυχή έκβαση του δικαστικού σας αγώνα.

Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.