Ανυποταξία και Λιποταξία στον Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα (α. 32 και 33 ΣΠΚ).
Η ανυποταξία και η λιποταξία αποτελούν ειδικά ποινικά αδικήματα στον Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα (ΣΠΚ).
Ανυποταξία:
Ανυπότακτος είναι όποιος, αν και υποχρεωμένος, παραλείπει χωρίς νόμιμη αιτία να παρουσιαστεί για εκπλήρωση στρατιωτικής υποχρέωσης (στράτευση, επανακατάταξη, επανακλήσεις, προσκλητήρια επιστράτευσης), δηλαδή όποιος δεν εμφανίζεται στις ορισμένες ημερομηνίες ή προθεσμίες στις μονάδες κατάταξης παρά το γεγονός ότι έχει κλητευτεί για κατάταξη στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Σύμφωνα με το άρθρο 32 ΣΠΚ (Ανυποταξία), “Όποιος κηρύσσεται ανυπότακτος, σύμφωνα με το νόμο για τη στρατολογία, τιμωρείται:
α) Σε ειρηνική περίοδο, με φυλάκιση μέχρι δύο ετών.
β) Σε πολεμική περίοδο, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. Σε περίπτωση όμως που η πράξη του, εν όψει της διάρκειάς της και των υπηρεσιών που αυτός θα μπορούσε να προσφέρει, δεν θα μπορούσε να προκαλέσει άξια λόγου βλάβη στην πολεμική προσπάθεια της χώρας, λαμβανομένων υπόψη και των γενικών συνθηκών της επιστράτευσης, επιβάλλεται κάθειρξη ή φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
γ) Σε περίοδο μερικής ή παρατεταμένης γενικής επιστράτευσης, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του εδ.β` του στοιχ.β`, με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών”.
Η ανυποταξία αρχίζει την επομένη της τελευταίας ημερομηνίας κατάταξης και διακόπτεται: α) με τη συμπλήρωση πεντηκοστού έτους της ηλικίας του ανυπότακτου, β) με την κατάταξη στις ένοπλες δυνάμεις, γ) με τη σύλληψη για την ανυποταξία, δ) με την παρουσίαση του ανυπότακτου στην αρμόδια στρατιωτική δικαστική αρχή, ε) με την κρίση του ανυπότακτου από την αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή των Ενόπλων Δυνάμεων ως ακατάλληλου για στράτευση ή χορήγηση αναβολής κατάταξης για λόγους υγείας.
Η ανυποταξία διακρίνεται σε ανυποταξία ειρήνης, μερικής ή γενικής επιστράτευσης και πολέμου ανάλογα με την κατάσταση της χώρας κατά την ημερομηνία έναρξης της ανυποταξίας και σε ανυποταξία εσωτερικού και εξωτερικού ανάλογα με τον τόπο που διαμένει ο στρατεύσιμος κατά τον χρόνο έναρξης της πράξης.
Η ανυποταξία τιμωρείται μόνον εφόσον τελείται με πρόθεση και όχι από αμέλεια. Ο δόλος μπορεί να είναι και ενδεχόμενος. Πιο συγκεκριμένα, ο στρατεύσιμος- δράστης του εγκλήματος πρέπει να γνωρίζει ότι έχει υποχρέωση κατάταξης σε συγκεκριμένη μονάδα και συκγεκριμένη ημερομηνία και να θέλει να μην εμφανιστεί. Πρόσθετος σκοπός αποφυγής των στρατιωτικών υποχρεώσεων δεν απαιτείται. Ο δράστης μπορεί να επικαλεστεί και να αποδείξει άγνοια κάποιου στοιχείου της αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος, η οποία συνιστά πραγματική πλάνη που αποκλείει το δόλο. Επίσης, ο δράστης δύναται να επικαλεστεί και να αποδείξει νομική πλάνη του (δηλαδή πεποίθησή του ότι δικαιούνταν να μην καταταγεί), η οποία αίρει τον καταλογισμό εφόσον κριθεί συγγνωστή.
Δεν νοείται απόπειρα στο αδίκημα της ανυποταξίας.
Πρόστιμο και άλλες κυρώσεις:
Το πρόστιμο για ανυποταξία είναι 6.000 ευρώ και επιβάλλεται από τις αρμόδιες στρατολογικές υπηρεσίες.
Εκτός από το πρόστιμο, οι ανυπότακτοι μπορεί να διωχθούν ποινικά και να υποστούν και άλλες κυρώσεις, όπως απαγόρευση εξόδου από τη χώρα.
Η διαδικασία επιβολής του προστίμου περιλαμβάνει την έκδοση σχετικής απόφασης από τις στρατολογικές αρχές και τη δυνατότητα άσκησης ένδικων μέσων.
Υπάρχει η δυνατότητα εξαγοράς της στρατιωτικής θητείας για όσους έχουν δικαίωμα σε αυτήν, αλλά και η δυνατότητα αναβολής κατάταξης για διάφορους λόγους.
Λιποταξία:
Λιποτάκτης είναι ο στρατιωτικός που εγκαταλείπει τη μονάδα ή την υπηρεσία του χωρίς άδεια, με πρόθεση να απαλλαγεί οριστικά ή προσωρινά από τις υποχρεώσεις του.
Κατά το άρθρο 52 του Ν. 3421/2005 (ΦΕΚ) “Λιποτάκτες κηρύσσονται οι οπλίτες οποιασδήποτε κατηγορίας, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα”.
Σύμφωνα με το άρθρο 33 ΣΠΚ (N.2287-1995.pdf) (Λιποταξία στο εσωτερικό), “1. Λιποτάκτης στο εσωτερικό είναι ο στρατιωτικός που:
α) Απουσιάζει χωρίς άδεια από το σώμα στο οποίο ανήκει ή τη φυλακή όπου κρατείται ή το νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται, μετά παρέλευση έξι ημερών από τη βεβαιωμένη απουσία του και αν δεν έχει συμπληρώσει υπηρεσία τριών μηνών, μετά παρέλευση δεκαπέντε ημερών.
β) Έλαβε άδεια απουσίας ή μετακινείται μεμονωμένα από ένα σώμα σε άλλο και δεν εμφανίζεται στο σώμα του σε δεκαπέντε ημέρες από την προσδιορισμένη, ημέρα εμφάνισης ή μετάθεσής του στον προορισμό του. Κατά την έννοια του άρθρου αυτού, ως άδεια νοείται εκείνη, κατά την οποία ο στρατιωτικός χαρακτηρίζεται στους ελέγχους ως απών, σύμφωνα με τους στρατιωτικούς κανονισμούς.
Στο άρθρο 35 ΣΠΚ (Ομαδική λιποταξία) ορίζεται ότι:”1. Αν τρεις ή περισσότεροι στρατιωτικοί λιποτακτήσουν σε ειρηνική περίοδο, μετά απά προηγούμενη συμφωνία, τιμωρούνται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών ή με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. 2. Στον ανώτερο κατά βαθμό επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δεκαπέντε ετών ή φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών”.
Κατά το άρθρο 36 ΣΠΚ (Λιποταξία στο εξωτερικό), “1. Λιποτάκτης στο εξωτερικό είναι ο στρατιωτικός ο οποίος:
α) Διαβαίνει τα ελληνικά σύνορα χωρίς ειδική άδεια και παραμένει σε χώρα του εξωτερικού πάνω από τρεις ημέρες.
β) ενώ υπηρετεί στο εξωτερικό, εγκαταλείπει το σώμα στο οποίο ανήκει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών ημερών.
γ) Απουσιάζει βεβαιωμένα χωρίς άδεια από το σώμα του επί τρεις τουλάχιστον ημέρες και κατά το διάστημα της απουσίας του διαβαίνει τα ελληνικά σύνορα.
δ) Βρίσκεται στο εξωτερικό με άδεια ή για υπηρεσία και δεν επιστρέφει στο σώμα του μετά παρέλευση δεκαπέντε ημερών και σε πολεμική περίοδο μετά παρέλευση πέντε ημερών από τη λήξη της αδειάς του ή από την προσδιοριζόμενη ημέρα της επιστροφής του ή από την ημέρα που του κοινοποιήθηκε νομότυπα η διαταγή της ανάκλησής του,
ε) Εξέρχεται από τη χώρα χωρίς άδεια σε πολεμική περίοδο.
2. Ο υπαίτιος λιποταξίας στο εξωτερικό τιμωρείται:
α) Σε ειρηνική περίοδο, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών ή με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
β) Σε πολεμική περίοδο, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη.
Στο άρθρο 37 ΣΠΚ (Αυθόρμητη επάνοδος λιποτάκτη) ορίζεται ότι: “1. Αν, ο οπλίτης, που σε ειρηνική περίοδο έχει λιποτακτήσει, επανέλθει αυθόρμητα σε διάστημα δέκα ημερών από τη συμπλήρωση των προθεσμιών των άρθρων 33 και 36, το δικαστήριο, εκτιμώντας τις συνθήκες τέλεσης της πράξης, μπορεί να κρίνει την πράξη ατιμώρητη.
2. Η διάταξη της παρ.1 δεν εφαρμόζεται στις διακεκριμένες περιπτώσεις του άρθρου 33 παρ. 2 στοιχ. α.”
Στο άρθρο 38 ΣΠΚ (Λιποταξία ενώπιον του εχθρού) ορίζεται ότι: “Στρατιωτικός που ενώπιον του εχθρού εγκαταλείπει το σώμα στο οποίο ανήκει, τιμωρείται με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη”.
Η λιποταξία διακόπτεται:
α. Με τη συμπλήρωση του τεσσαρακοστού πέμπτου έτους της ηλικίας του λιποτάκτη.
β. Με την επανεγγραφή του λιποτάκτη στη μονάδα του ή την παρουσίασή του σε φρουραρχείο.
γ. Με τη σύλληψή του για τη λιποταξία.
δ. Με την παρουσίαση του λιποτάκτη στην αρμόδια στρατιωτική δικαστική αρχή για τη λιποταξία του.
Αν αντιμετωπίζετε κατηγορία ανυποταξίας ή λιποταξίας μπορείτε να απευθυνθείτε στο εξειδικευμένο δικηγορικό μας γραφείο, που έχει αντιμετωπίσει με επιτυχία αρκετές τέτοιες περιπτώσεις αδικημάτων, οι οποίες χάρη στους άριστους χειρισμούς των νομικών μας, οδηγήθηκαν σε έκδοση αθωωτικών αποφάσεων (Μπορείτε να διαβάσετε σχετική αθωωτική απόφαση του γραφείου μας στο σχετικό σύνδεσμο των αποφάσεων της ιστοσελίδας μας:
https://tpvlaw.gr/wp-content/uploads/apofasi/anypotaxia.pdf .
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
