Εμμονική Παρακολούθηση (Stalking) και Εμμονική Ψηφιακή Παρενόχληση (Cyberstalking)- 333 Π.Κ.
Τι είναι η εμμονική παρακολούθηση ή αλλιώς το stalking;
Το φαινόμενο του stalking, δηλαδή της εμμονικής παρακολούθησης ή παρενόχλησης ενός προσώπου, είναι μια σοβαρή μορφή ψυχολογικής βίας και παραβίασης της ιδιωτικής ζωής.
Τα άτομα που έχουν βιώσει το stalking γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να το αποδείξουν και πόσο εύκολα οι stalkers πείθουν τους άλλους ότι οι ίδιοι δεν έχουν παρενοχλήσει κανέναν και ότι το πρόβλημα το έχει αποκλειστικά το θύμα.
Το stalking αφορά την εμμονική παρακολούθηση, παρενόχληση, επανειλημμένη επαφή ενός άλλου ατόμου. Συχνά παρατηρείται σε ανθρώπους με μια προβολή (πχ καλλιτέχνες, ηθοποιούς, ποδοσφαιριστές, από εμμονικούς θαυμαστές, αλλά μπορεί να συμβεί στον κάθε άνθρωπο.
Το stalking ορίζεται ως έμμονη παρενοχλητική παρακολούθηση, μια παρακολούθηση με κακόβουλη πρόθεση που προκαλεί άγχος, φόβο ή ακόμα και τρόμο. Δεν συναντάται μόνο σε περιπτώσεις ελέγχου του προφίλ ενός ανθρώπου στα social media, αλλά πρόκειται κυρίως για χακάρισμα των social media ή του τηλεφώνου του παρακολουθούμενου, ξαφνικές εμφανίσεις στη δουλειά, μηνύματα (συχνά ερωτικού και σεξουαλικού περιεχομένου), απειλές, έτσι ώστε τελικά ο παρακολουθούμενος να ζει σε μια κατάσταση μόνιμου τρόμου.Αυτές οι αντιδράσεις είναι πολύ συχνές στους ανθρώπους που βιώνουν το stalking.
Περιληπτικά το stalking είναι:
- Ένα μοτίβο ανεπιθύμητης συμπεριφοράς που περιλαμβάνει την εμμονική επαφή, παρακολούθηση, παρενόχληση, ενός άλλου ανθρώπου.
- Μια συμπεριφορά που προκαλεί σε ένα άτομο τρόμο, απειλή, φόβο, ανησυχία.
Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγραφούν οι συμπεριφορές του stalking είναι:
– η παρακολούθηση: (π.χ. κατασκοπεία, ξαφνική εμφάνιση και χρήση τεχνολογίας για την παρακολούθηση κάποιου),
– η παραβίαση της προσωπικής ζωής μέσω επαναλαμβανόμενης ανεπιθύμητης επαφής αυτοπροσώπως ή από το τηλέφωνο, από τα social media, μέσω μηνυμάτων, email,
– ο εκφοβισμός μέσω έμμεσων και ρητών απειλών, αντιπαραθέσεων, απειλών κ.λ.π,
– η παρεμβολή στην επαγγελματική, κοινωνική και προσωπική ζωή ενός ατόμου.
Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για το stalking; Πώς τιμωρείται βάσει του ελληνικού δικαίου;
Στο ελληνικό δίκαιο, η εν λόγω συμπεριφορά ρυθμίζεται ρητά στο άρθρο 333 ΠΚ
(Άρθρο 333 – Ποινικός Κώδικας (Νόμος 4619/2019) – Απειλή)
Το άρθρο 333 παρ. 1 ΠΚ ορίζει:
“Όποιος προκαλεί σε άλλον τρόμο ή ανησυχία απειλώντας αυτόν με βία ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Με την ποινή του προηγούμενου εδαφίου τιμωρείται και όποιος, χωρίς απειλή βίας ή άλλης παράνομης πράξης, προκαλεί σε άλλον τρόμο ή ανησυχία με την επίμονη καταδίωξη ή παρακολούθησή του, όπως ιδίως με την επιδίωξη διαρκούς επαφής με τη χρήση τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού μέσου ή με επανειλημμένες επισκέψεις στο οικογενειακό, κοινωνικό ή εργασιακό περιβάλλον αυτού, παρά την εκφρασμένη αντίθετη βούλησή του”.
Ποιά τα στοιχεία του εγκλήματος;
Στοιχεία αντικειμενικής υπόστασης:
-Επίμονη καταδίωξη ή παρακολούθηση.
-Μορφές παρενόχλησης: ανεπιθύμητα τηλεφωνήματα ή μηνύματα, επισκέψεις στο οικογενειακό, κοινωνικό ή εργασιακό περιβάλλον.
-Πρόκληση τρόμου ή ανησυχίας.
Απαιτείται δόλος, δηλαδή γνώση και θέληση του δράστη να παρενοχλεί επανειλημμένα προκαλώντας φόβο ή ανησυχία.
Συνεπώς, το stalking μπορεί να συνδέεται με οικογενειακή ή ερωτική σχέση, π.χ πρώην σύντροφοι, σύζυγοι (Απειλή Ενδοοικογενειακή)
Το stalking διώκεται κατ’ έγκληση, δηλαδή απαιτείται έγκληση του θύματος εντός τριών μηνών από την τέλεση της πράξης (άρθρο 333 παρ. 3 ΠΚ)
Επίσης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 333 ΠΚ:
“Επιβάλλεται φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή αν η πράξη τελείται σε βάρος ανηλίκου ή προσώπου που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του, εφόσον τα πρόσωπα αυτά βρίσκονται υπό την επιμέλεια ή την προστασία του δράστη βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης ή πραγματικής κατάστασης, συνοικούν με αυτόν ή έχουν με αυτόν σχέση εργασίας ή υπηρεσίας. Η ίδια ποινή επιβάλλεται όταν η πράξη τελείται σε βάρος συζύγου κατά τη διάρκεια του γάμου ή σε βάρος συντρόφου κατά τη διάρκεια της συμβίωσης”.
Τι μπορεί να κάνουν τα θύματα για να προστατευτούν;
Για την προστασία τους τα θύματα μπορούν να ζητήσουν:
-Ασφαλιστικά μέτρα: απαγόρευση προσέγγισης ή επικοινωνίας.
-Προσωρινή απομάκρυνση του δράστη από το σπίτι σε περιπτώσεις συζυγικής βίας (ν. 3500/2006).
Σε αρκετά κράτη, προβλέπονται ειδικά αδικήματα stalking με αυστηρότερες ποινές, ιδίως σε περιπτώσεις καταδίωξης μέσω διαδικτύου (cyberstalking).
Συμπέρασμα:
Συνοψίζοντας, το stalking δεν είναι απλώς μια “ενοχλητική συμπεριφορά”, αλλά μια συστηματική παραβίαση της ψυχολογικής ελευθερίας του άλλου προσώπου.
Τι είναι η εμμονική ψηφιακή παρενόχληση ή αλλιώς το cyberstalking;
Το cyberstalking ορίζεται ως η συστηματική, επαναλαμβανόμενη και ανεπιθύμητη ψηφιακή παρενόχληση ή παρακολούθηση ενός προσώπου, μέσω εργαλείων του διαδικτύου ή ηλεκτρονικών επικοινωνιών (email, social media, μηνύματα, εφαρμογές εντοπισμού, ακόμα και hacking σε λογαριασμούς ή συσκευές).
Πώς τιμωρείται το cyberstalking στο ελληνικό δίκαιο;
Αν και δεν υπάρχει αυτοτελής διάταξη στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα που να ποινικοποιεί αποκλειστικά το cyberstalking, η πράξη υπαγόμενη στο άρθρο 333 ΠΚ για εμμονική καταδίωξη, καλύπτει και τη διαδικτυακή μορφή, ενώ μπορούν να εφαρμοστούν παράλληλα:
-το άρθρο 370Β ΠΚ για παραβίαση του απορρήτου επικοινωνιών,
-το άρθρο 386Α ΠΚ για απάτη με υπολογιστή,
-ο ν. 4624/2019 για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Μορφές cyberstalking:
–Καταδίωξη μέσω κοινωνικών δικτύων: δημιουργία ψεύτικων προφίλ για παρακολούθηση ή δυσφήμιση.
–Ανεπιθύμητα μηνύματα ή απειλές (email, WhatsApp, Instagram κ.λπ.).
–Spyware ή εφαρμογές παρακολούθησης τοποθεσίας.
–Doxxing: δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων (τηλέφωνο, διεύθυνση) για εκφοβισμό.
–Revenge porn: μη συναινετική διάδοση ερωτικού περιεχομένου.
–Impersonation: παραβίαση ταυτότητας (σύνδεση ως άλλος χρήστης).
Οι επιπτώσεις στα θύματα είναι:
-Ψυχολογική φθορά, άγχος, αίσθημα απώλειας ελέγχου.
-Εξαναγκασμός σε αλλαγή τρόπου ζωής (π.χ. απενεργοποίηση λογαριασμών, μετακόμιση).
-Κίνδυνος κλιμάκωσης σε φυσική παρακολούθηση ή σωματική βία.
Πώς μπορεί να προστατευτεί το θύμα cyberstalking;
Τα μέτρα προστασίας των θυμάτων περιλαμβάνουν:
-Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων: απαγόρευση επικοινωνίας ή προσέγγισης.
-Αγωγή αποζημίωσης (αρ. 932 ΑΚ για ηθική βλάβη).
-Ανώνυμες αναφορές σε πλατφόρμες (Instagram, X, TikTok).
Συμπέρασμα:
Συνοψίζοντας, το cyberstalking αποτελεί σύγχρονη απειλή για την προσωπική ελευθερία, την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα.
Αν αντιμετωπίζετε ανάλογης μορφής συμπεριφορές ή κατηγορία για ανάλογη συμπεριφορά, μπορείτε να απευθυνθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο και να λάβετε έγκυρη και αξιόπιστη νομική πληροφόρηση και καθοδήγηση, όπως και την κατάλληλη εκπροσώπηση για τον σωστό, αποτελεσματικό και σε κάθε περίπτωση επιτυχή δικαστικό χειρισμό της υπόθεσής σας.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
