Τραπεζική επιταγή (ν. 5960/1933):
Επιταγή είναι το αξιόγραφο με το οποίο ο εκδότης του εγγράφου δίνει εντολή στον πληρωτή (πιστωτικό ίδρυμα) να πληρώσει στο όνομα του πρώτου ένα ορισμένο χρηματικό ποσό στον κομιστή της.
Στην επιταγή, πληρωτής μπορεί να είναι μόνο τράπεζα ή παρεμφερές πιστωτικό ίδρυμα.
Νομοθεσία:
Το νομοθέτημα που διέπει το δίκαιο της επιταγής είναι ο νόμος 5960/1933.
Νόμος 5960/1933 – Περί επιταγής | Νομοθεσία
Στην επιταγή, ο εκδότης είναι οφειλέτης της απαίτησης από την επιταγή, και ο κομιστής είναι δανειστής της απαίτησης.
Ο εκδότης δίνει εντολή στην τράπεζά του να καταβληθεί στον κομιστή της επιταγής το αναγραφόμενο ποσό, με ανάληψη από τον τραπεζικό λογαριασμό του εκδότη.
Ο κομιστής δύναται να μεταβιβάσει σε τρίτο πρόσωπο την απαίτησή του από την επιταγή, συχνότερα με οπισθογράφηση.
Ο καθ’ ου η οπισθογράφηση γίνεται νέος κομιστής της επιταγής.
Αν υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια στον λογαριασμό του εκδότη, ο κομιστής δίνει την επιταγή στην τράπεζα και αναλαμβάνει το ποσό. Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια στον λογαριασμό του εκδότη, η επιταγή δεν θα πληρωθεί, θα σφραγιστεί, και ο κομιστής δύναται να στραφεί προς πληρωμή κατά του εκδότη, των οπισθογράφων και των τριτεγγυητών.
Με τη σειρά του, κάθε οπισθογράφος και τριτεγγυητής που πλήρωσε την επιταγή δύναται να στραφεί κατά των προηγούμενών του οπισθογράφων ή τριτεγγυητών, και κατά του εκδότη. Βάσει επιταγής δύναται να εκδοθεί διαταγή πληρωμής.
Αν κάποιος είναι ικανός να αναλάβει υποχρέωση από δικαιοπραξία, είναι ικανός να αναλάβει υποχρέωση από την επιταγή (α. 58 ν. 5960/1933). Αν κάποιος είναι ανίκανος να αναλάβει υποχρέωση από δικαιοπραξία γιατί είναι ανήλικος, αλλά τήρησε τις διατυπώσεις του νόμου περί απόκτησης της ικανότητας προς ενέργεια εμπορικών πράξεων, δεν είναι ανίκανος να αναλάβει υποχρέωση από την επιταγή από μόνο τον λόγο αυτό (α. 58 παρ. 1 εδ. 2 ν. 5960/1933).
Στοιχεία επιταγής:
Η επιταγή περιέχει:
1. Την ονομασία «επιταγή», που καταχωρίζεται στο ίδιο το κείμενο του τίτλου και εκφράζεται στη γλώσσα στην οποία συντάσσεται ο τίτλος αυτός.
2. Την απλή και καθαρή εντολή περί πληρωμής ορισμένου ποσού.
Αν υπάρχει διαφορά μεταξύ του ολογράφως και αριθμητικά αναφερόμενου ποσού, ισχύει το ολογράφως (α. 9 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Αν αναγράφονται περισσότερα του ενός ποσά, είτε αριθμητικώς είτε ολογράφως, και διαφέρουν μεταξύ τους, ισχύει το μικρότερο ποσό (α. 9 παρ. 2 ν. 5960/1933).
3. Το όνομα εκείνου, ο οποίος οφείλει να πληρώσει (πληρωτής).
4. Την σημείωση του τόπου της πληρωμής.
Αν λείπει ο τόπος πληρωμής, αναπληρώνεται από τον τόπο που αναφέρεται δίπλα στο όνομα της πληρώτριας (α. 2 παρ. 2 εδ. 2 ν. 5960/1933), και αν αναφέρονται περισσότερα υποκαταστήματά της, από το πρώτο απ’ αυτά (α. 2 παρ. 2 εδ. 2 ν. 5960/1933).
Αν δεν υπάρχει κανένας από τους προαναφερόμενους τόπους, ο τόπος πληρωμής αναπληρώνεται από τον τόπο έκδοσης (α. 2 παρ. 3 ν. 5960/1933).
Ως τόπος πληρωμής δύναται να τεθεί η κατοικία του τρίτου, ή ο τόπος έδρας της πληρώτριας, ή άλλος τόπος αν τρίτος είναι τράπεζα (α. 8 ν. 5960/1933).
5. Την σημείωση της χρονολογίας και του τόπου της εκδόσεως της επιταγής.
Η επιταγή είναι άκυρη αν δεν αναγράφεται ούτε τόπος έκδοσης ούτε τόπος δίπλα στο όνομα του εκδότη (α. 2 παρ. 1 ν. 5960/1933, α. 2 παρ. 4 ν. 5960/1933). Αν λείπει μόνο ο τόπος έκδοσης, αναπληρώνεται από τον τόπο που αναφέρεται δίπλα στο όνομα του εκδότη (α. 2 παρ. 4 ν. 5960/1933).
Μεταχρονολόγηση (α. 29 εδ. 4 ν. 5960/1933) και προχρονολόγηση επιτρέπεται. Αν η επιταγή εκδόθηκε μεταξύ δύο τόπων με διαφορετικά ημερολόγια, ισχύει ως ημερομηνία έκδοσης η ημερομηνία κατά το ημερολόγιο του τόπου πληρωμής (α. 30 ν. 5960/1933).
6. Την υπογραφή του εκδίδοντος την επιταγή (εκδότης).
Ο εκδότης δεν είναι απαραίτητο να είναι ο δικαιούχος των αναγραφόμενων στην επιταγή τραπεζικών λογαριασμών (α. 3 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Προθεσμία εμφάνισης επιταγής:
Η επιταγή έχει οκτώ ημέρες προθεσμία προς εμφάνιση στην τράπεζα από την ημέρα που αναγράφεται ως χρονολογία έκδοσης (α. 29 παρ. 4 ν. 5960/1933).
Η εμφάνιση γίνεται μόνο σε εργάσιμη ημέρα (α. 55 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Η προθεσμία των οκτώ ημερών παρατείνεται στην επόμενη εργάσιμο αν η τελευταία μέρα εμφάνισης είναι νόμιμη εορτάσιμη (α. 55 παρ. 2 ν. 5960/1933).
Η προθεσμία εμφάνισης παρατείνεται και όταν αυτή εμποδίζεται λόγω ανυπέρβλητου κωλύματος, ανωτέρας βίας ή διάταξης νόμου οποιουδήποτε κράτους (α. 48 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Αν η ανωτέρα βία διαρκεί περισσότερες από 15 μέρες από την ημέρα που ο κομιστής ειδοποίησε τον οπισθογράφο του περί της ανωτέρας βίας, δύναται να ασκήσει αναγωγή και χωρίς την εμφάνιση ή βεβαίωση ή διαμαρτυρικό (α. 48 παρ. 4 ν. 5960/1933).
Καθαρώς προσωπικά γεγονότα του κομιστή ή του εντολοδόχου προς εμφάνιση της επιταγής ή σύνταξη βεβαίωσης δεν αποτελούν ανωτέρα βία (α. 48 παρ. 5 ν. 5960/1933).
Συνέπειες μη εμπρόθεσμης εμφάνισης επιταγής:
Η μη εμπρόθεσμη εμφάνιση της επιταγής έχει τις εξής συνέπειες:
-η επιταγή καθίσταται πλέον άκυρη,
-ο κομιστής χάνει τα αναγωγικά του δικαιώματα α. 40 περ. 2 ν. 5960/1933,
-ο εκδότης αποκτά δικαίωμα να ανακαλέσει την επιταγή α. 32 παρ. 1 ν. 5960/1933,
– η οπισθογράφηση επιταγής εις διαταγή έχει πλέον θέση εκχώρησης.
Με την ανάκληση της επιταγής η τράπεζα έχει εντολή από τον πελάτη της να μην πληρώσει την επιταγή.
Μετά από συμφωνία του εκδότη και του λήπτη για συμπλήρωση των συγκεκριμένων στοιχείων αργότερα, η επιταγή δύναται να εκδοθεί χωρίς να αναφέρει κάποια από τα ανωτέρω στοιχεία. Η επιταγή αυτή λέγεται λευκή (α. 13 ν. 5960/1933). Αν λείπει κάποια από τις προϋποθέσεις εγκυρότητας, πέραν των συμφωνημένων για λευκή επιταγή, η επιταγή είναι άκυρη (α. 2 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Ακάλυπτη επιταγή:
Τι σημαίνει ότι μια τραπεζική επιταγή είναι ακάλυπτη;
Με τον όρο «ακάλυπτη επιταγή» εννοούμε ότι η επιταγή αυτή δεν έχει αντίκρισμα, δηλαδή το χρηματικό ποσό που αναγράφεται στην επιταγή δεν μπορεί να εισπραχθεί από τον δικαιούχο, διότι η τράπεζα αρνείται να του το αποδώσει λόγω έλλειψης διαθέσιμων κεφαλαίων στον λογαριασμό του εκδότη.
Αν στον λογαριασμό του εκδότη δεν υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια όταν ο κομιστής εμφανίσει την επιταγή, η τράπεζα υποχρεούται να βεβαιώσει τη μη πληρωμή της επιταγής. Η βεβαίωση αυτή γίνεται συνήθως με σφραγίδα, η δε σφράγιση γίνεται είτε στο σώμα της επιταγής είτε σε ξεχωριστό έγγραφο, και σημειώνεται η ημέρα εμφάνισης της επιταγήςάρ. 2 νδ. 1325/1972.
Η τράπεζα δε φέρει καμία ευθύνη αν ο λογαριασμός του εκδότη δεν έχει διαθέσιμο το συγκεκριμένο χρηματικό ποσό που αναφέρεται στην επιταγή και σφραγίζει την επιταγή μετά την παρέλευση της προθεσμίας των οκτώ ημερών.
Την ευθύνη σε αυτή την περίπτωση της ακάλυπτης επιταγής φέρει ο εκδότης της και εναντίον του μπορεί να κινηθεί νομικά ο κομιστής της επιταγής.
Σε περίπτωση που ο κομιστής της επιταγής ικανοποιηθεί (δηλαδή πληρωθεί) από τον τελευταίο οπισθογράφο της επιταγής, αυτός με τη σειρά του μπορεί να στραφεί αναγωγικά κατά του εκδότη της επιταγής υποβάλλοντας εναντίον του έγκληση εντός τριών μηνών από την εμφάνιση της επιταγής στην τράπεζα.
Το αδίκημα της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής προβλέπεται στο άρθρο 79 του Νόμου 5960/1933.
Κατά το άρθρο 79 παρ. 1 του Ν. 5960/1933 περί επιταγής (όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν.Δ. 1325/1972), «ο εκδίδων επιταγήν μη πληρωθείσαν επί πληρωτού παρά τω οποίω δεν έχει αντίστοιχα διαθέσιμα κεφάλαια κατά τον χρόνον της εκδόσεως της επιταγής ή της πληρωμής ταύτης, τιμωρείται διά φυλακίσεως τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματικής ποινής τουλάχιστον δέκα χιλιάδων δραχμών».
Κατά την παράγραφο 5 εδ. α του ίδιου άρθρου, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 15 παρ. 3 του Ν. 3472/2006, «Η ποινική δίωξη ασκείται με έγκληση του κομιστή της επιταγής που δεν πληρώθηκε ή του εξ αναγωγής υποχρέου, ο οποίος την εξόφλησε και έγινε κομιστής της».
Σε σχέση με την υποβολή της έγκλησης, για το αδίκημα της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής, ισχύουν τα οριζόμενα στις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 42 του ΚΠoινΔ, στις οποίες ρητά παραπέμπει το άρθρο 46 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα.
Σχηματικά οι συνέπειες της σφράγισης έγκυρης επιταγής, για τον εκδότη, είναι:
Ο εκδότης καταχωρείται στον Τειρεσία. Η καταχώρηση θα γίνει από την Τράπεζα που σφράγισε την επιταγή. Αν, βάσει της επιταγής, ο κομιστής εκδώσει διαταγή πληρωμής εναντίον του εκδότη, η καταχώρηση θα γίνει και από τη γραμματεία του δικαστηρίου που εξέδωσε τη διαταγή πληρωμής.
Ο εκδότης λόγω καταχώρησής του στον Τειρεσία δεν θα έχει πιστοληπτική ικανότητα.
Ο εκδότης υπέχει ποινική ευθύνη για έκδοση ακάλυπτης επιταγής.
Ο εκδότης ευθύνεται να πληρώσει το ποσό της επιταγής στον κομιστή, καθώς επίσης μπορεί να εναχθεί αστικά για καταβολή αποζημίωσης από αδικοπραξία ένεκα της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής.
Δικαιώματα κομιστή επιταγής (και εξ αναγωγής υποχρέου που πλήρωσε την επιταγή):
Ο κομιστής της επιταγής μπορεί να υποβάλει έγκληση κατά του εκδότη της επιταγής για έκδοση ακάλυπτης επιταγής. Η μήνυση για έκδοση ακάλυπτης επιταγής πρέπει να κατατεθεί εντός 3 μηνών από την ημέρα της σφράγισης, αν με αυτήν έλαβε γνώση της ακάλυπτης επιταγής ο κομιστής. Επίσης μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση με αστική αγωγή λόγω αδικοπραξίας από έκδοση ακάλυπτης επιταγής.
Ο κομιστής μπορεί να διεκδικήσει δικαστικά με αγωγή ή με διαταγή πληρωμής το ποσό της επιταγής από τον εκδότη, τους οπισθογράφους που έθεσαν την υπογραφή τους πριν τον κομιστή, και τους τριτεγγυητές.
Μεταβίβαση επιταγής:
Η επιταγή εις διαταγή μεταβιβάζεται με οπισθογράφηση: ο οπισθογράφος μεταβιβάζει όλα τα δικαιώματά του από την επιταγή στον υπέρ ου η οπισθογράφηση (α. 17 παρ. 1 ν. 5960/1933). Ο οπισθογράφος αναλαμβάνει την ευθύνη της πληρωμής της επιταγής έναντι του υπέρ ου και κάθε επόμενου δικαιούχου (α. 18 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Μερική οπισθογράφηση είναι άκυρη (α. 15 παρ. 2 ν. 5960/1933). Η οπισθογράφηση δύναται να γίνει και προς τον εκδότη και κάθε άλλο υπόχρεο και αυτοί μπορούν να οπισθογραφήσουν την επιταγή εκ νέου. Οπισθογράφηση προς την πληρώτρια ισχύει μόνο ως εξόφληση εκτός αν γίνεται από κατάστημα της πληρώτριας προς άλλο κατάστημά της, πέραν αυτού που εξέδωσε την επιταγή.
Ο λήπτης ή ο νόμιμος κομιστής της επιταγής δύναται να την οπισθογραφήσει προς συγκεκριμένο άτομο (α. 16 παρ. 1 και 2 ν. 5960/1933).
Ο λήπτης ή ο νόμιμος κομιστής της επιταγής δύναται να την οπισθογραφήσει χωρίς να ορίσει συγκεκριμένα το ποιός θα είναι ο νόμιμος κομιστής. Η οπισθογράφηση αυτή λέγεται εν λευκώ.
Παραγραφή αξίωσης από επιταγή:
Οι αγωγές του κομιστή κατά των υποχρέων παραγράφονται μετά από έξι μήνες από τη λήξη της προθεσμίας προς εμφάνιση (α. 52 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Οι αγωγές εξ αναγωγής του υποχρέου που πλήρωσε την επιταγή παραγράφονται μετά από έξι μήνες από την πληρωμή της επιταγής από αυτόν (α. 52 παρ. 2 περ. 1 ν. 5960/1933) ή από την ημέρα που ασκήθηκε αγωγή εναντίον του (α. 52 παρ. 2 περ. 2 ν. 5960/1933).
Η απαίτηση από την επιταγή παραγράφεται αν η διαταγή πληρωμής δεν τελεσιδικήσει μετά την επίδοση της διαταγής πληρωμής και πριν την παρέλευση του χρόνου παραγραφής.
Αν παραγραφεί η αναγωγή εκ της επιταγής, ο κομιστής και κάθε δικαιούχος μπορεί να ασκήσει αγωγή αδικαιολόγητου πλουτισμού κατά του εκδότη ή των οπισθογράφων (α. 60 παρ. 1 ν. 5960/1933).
Η επιταγή που δεν εμφανίστηκε εμπρόθεσμα και γι’ αυτό δεν σφραγίστηκε παραμένει έγκυρη και ως τέτοια δεν δύναται να μετατραπεί σε άλλη δικαιοπραξία και να λειτουργήσει ως αφηρημένη υπόσχεση / αναγνώριση χρέους ή χρεωστικό ομόλογο παροχής χρημάτων. Τότε, ο κομιστής πρέπει να ασκήσει αγωγή βάσει της υποκείμενης σχέσης, ή, αν αυτή δεν δύναται να επιδιωχθεί, να ασκήσει την παρεχόμενη αγωγή αδικαιολόγητου πλουτισμού (:5 ετής παραγραφή αξίωσης από την έκδοση της επιταγής).
Απευθυνθείτε στο εξειδικευμένο στο Ποινικό και Εμπορικό δίκαιο δικηγορικό μας γραφείο σε περίπτωση που έχετε αστική ή ποινική υπόθεση επί αξίωσης από επιταγή ή οποιοδήποτε αξιόγραφο, για να λάβετε έγκυρη και αξιόπιστη νομική καθοδήγηση.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
