Παράνομη παρακολούθηση εργαζομένου:
Η τεχνολογική πρόοδος έχει προσφέρει στους εργοδότες εργαλεία παρακολούθησης των εργαζομένων μέσα στην επιχείρηση. Ωστόσο, η χρήση αυτών των μέσων ενδέχεται να παραβιάζει τα δικαιώματα του εργαζόμενου.
Η παρακολούθηση εργαζομένου στον χώρο εργασίας μέσω καμερών είναι παράνομη, εκτός από ειδικές περιπτώσεις όπου δικαιολογείται από την φύση και τις συνθήκες εργασίας και είναι απαραίτητη για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων ή την προστασία της περιουσίας της επιχείρησης. Η χρήση καμερών για την επιτήρηση του προσωπικού και τον έλεγχο της απόδοσής του είναι παράνομη και συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα. Σε χώρους γραφείων, η χρήση καμερών πρέπει να περιορίζεται σε εισόδους και εξόδους, και όχι σε αίθουσες εργασίας ή διαδρόμους.
Στην επιβολή προστίμου για επιτήρηση εργαζομένου μέσω κάμερας προχώρησε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (απόφαση 12/2021). Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο dpa.gr
Συναφώς η Α.Π.Δ.Π.Χ. εφαρμόζει την Οδηγία 1/2011.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα;
Το άρθρο 9Α του Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων. Ακολούθως, το άρθρο 9 του Συντάγματος προστατεύει το απαραβίαστο της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής.
Υπάρχει σχετική πρόβλεψη στον Κανονισμό ΕΕ για το GDPR;
Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 (GDPR) εφαρμόζεται και στις σχέσεις εργασίας. Υπό το πρίσμα εφαρμογής του εν λόγω Κανονισμού στις εργασιακές σχέσεις, ο εργοδότης μπορεί να επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα μόνο υπό τις αρχές της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας, της διαφάνειας και του περιορισμού του σκοπού (άρθρα 5 και 6 του GDPR). Η χρήση καμερών, η καταγραφή τηλεφωνικών συνομιλιών ή η επιτήρηση emails απαιτούν ενημέρωση των εργαζομένων.
Βλ. Άρθρο 5 – Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων
Βλ. Άρθρο 6 – Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων
Τι έχουν κρίνει τα δικαστήρια επί του ζητήματος της παράνομης παρακολούθησης εργαζομένου;
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει τονίσει (υπόθεση Barbulescu κατά Ρουμανίας) ότι οι εργοδότες οφειλουν να ενημερώνουν εκ των προτέρων τους εργαζόμενους. Επιπλέον, η νομολογία του Αρείου Πάγου έχει δεχθεί ότι η παρακολούθηση χωρίς ενημέρωση είναι καταχρηστική και παράνομη.
Ποιές είναι οι μορφές παράνομης παρακολούθησης εργαζομένου;
Ορισμένες μορφές παράνομης παρακολούθησης είναι:
-Παρακολούθηση μέσω CCTV χωρίς προειδοποίηση
-Καταγραφή τηλεφωνικών κλήσεων ή συνομιλιών χωρίς συναίνεση
-Έλεγχος ηλεκτρονικών μηνυμάτων χωρίς συναίνεση
-Τοποθέτηση λογισμικού καταγραφής δραστηριότητας (keyloggers, screen monitoring)
-GPS εντοπισμός εργαζομένων εκτός ωραρίου
Τι μπορεί να κάνει ο εργαζόμενος σε περίπτωση παράνομης παρακολούθησής του; Πώς μπορεί να αμυνθεί κατά του εργοδότη του;
Καταρχάς αν ο εργαζόμενος πιστεύει ότι παρακολουθείται παράνομα, μπορεί να το καταγγείλει στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Α.Π.Δ.Π.Χ.), που είναι αρμόδια για την εποπτεία και τον έλεγχο της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που συλλέγονται μέσω καμερών σε χώρους εργασίας. Κατόπιν, μπορεί να αναζητήσει συμβουλή από δικηγόρο εξειδικευμένο σε εργασιακά θέματα.
Επιπλέον, σε περίπτωση παράνομης παρακολούθησης, ο εργαζόμενος μπορεί να ζητήσει να του επιδικαστεί αποζημίωση για ηθική βλάβη στρεφόμενος κατά του εργοδότη του με αγωγή στα πολιτικά δικαστήρια (άρθρα 57 και 59 ΑΚ).
Τέλος, η παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών διώκεται ποινικά (άρθρο 370Α ΠΚ https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/poinikos-kodikas-nomos-4619-2019).
Σύμφωνα με το α. 370Α Π.Κ.
“1. Όποιος αθέμιτα παγιδεύει ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο παρεμβαίνει σε συσκευή, σύνδεση ή δίκτυο παροχής υπηρεσιών σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας ή σε σύστημα υλικού ή λογισμικού, που χρησιμοποιείται για την παροχή τέτοιων υπηρεσιών, με σκοπό ο ίδιος ή άλλος να πληροφορηθεί ή να αποτυπώσει σε υλικό φορέα το περιεχόμενο τηλεφωνικής συνδιάλεξης μεταξύ τρίτων ή δεδομένα επικοινωνίας (κίνησης και θέσης) τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται η πράξη του προηγούμενου εδαφίου και όταν ο δράστης αποτυπώσει σε υλικό φορέα το περιεχόμενο της τηλεφωνικής επικοινωνίας του με άλλον, χωρίς τη ρητή συναίνεση του τελευταίου.
2. Όποιος αθέμιτα παρακολουθεί με ειδικά τεχνικά μέσα ή αποτυπώνει σε υλικό φορέα προφορική συνομιλία μεταξύ τρίτων που δεν διεξάγεται δημόσια ή αποτυπώνει σε υλικό φορέα μη δημόσια πράξη άλλου, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται η πράξη του προηγούμενου εδαφίου και όταν ο δράστης αποτυπώσει σε υλικό φορέα το περιεχόμενο της συνομιλίας του με άλλον χωρίς τη ρητή συναίνεση του τελευταίου.
3. Όποιος κάνει χρήση της πληροφορίας ή του υλικού φορέα επί του οποίου αυτή έχει αποτυπωθεί με τους τρόπους που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών.
4. Αν ο δράστης των πράξεων των παραγράφων 1, 2 και 3 είναι πάροχος υπηρεσιών τηλεφωνίας ή νόμιμος εκπρόσωπος αυτού ή μέλος της διοίκησης ή υπεύθυνος διασφάλισης του απορρήτου ή εργαζόμενος ή συνεργάτης του παρόχου ή ενεργεί ιδιωτικές έρευνες ή τελεί τις πράξεις αυτές κατ’ επάγγελμα ή απέβλεπε στην είσπραξη αμοιβής, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών και χρηματική ποινή.
5. Αν οι πράξεις των παραγράφων 1 και 3 συνιστούν παραβίαση στρατιωτικού ή διπλωματικού απορρήτου ή αφορούν απόρρητο που αναφέρεται στην ασφάλεια του κράτους ή την ασφάλεια εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας, επιβάλλεται κάθειρξη”.
Συμπέρασμα:
Η επιτήρηση στο χώρο εργασίας πρέπει να εξυπηρετεί σαφείς, θεμιτούς και αναγκαίους σκοπούς. Ο εργοδότης οφείλει να ενημερώνει εκ των προτέρων τους εργαζομένους για κάθε μορφή παρακολούθησης και να διασφαλίζει την αναλογικότητα των μέτρων.
Απευθυνθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο, που διαθέτει εξειδικευμένους νομικούς με πολυετή δικαστηριακή εμπειρία και μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών τόσο στο Ποινικό όσο και στο Εργατικό Δίκαιο, οι οποίοι μπορούν να σας βοηθήσουν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση ανάλογων περιπτώσεων παραβίασης της ιδιωτικότητάς σας εντός του εργασιακού σας χώρου και να σας κατευθύνουν σωστά για την επιτυχή δικαστική ή εξωδικαστική έκβαση της υπόθεσής σας.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
