Τι είναι η Μονομερής Βλαπτική Μεταβολή των όρων της σύμβασης εργασίας;
Η μονομερής βλαπτική μεταβολή αποτελεί έννοια κυρίως του εργατικού δικαίου, αναφερόμενη σε τροποποίηση των όρων της σύμβασης εργασίας από τον εργοδότη, μονομερώς, χωρίς τη συναίνεση του εργαζομένου και εις βάρος του τελευταίου. Η πράξη αυτή θεωρείται καταχρηστική και παράνομη, εφόσον παραβιάζει τους όρους που είχαν συμφωνηθεί μεταξύ των μερών.
Στον εργοδότη ανήκει το διευθυντικό δικαίωμα να καθορίζει το είδος, τον τόπο, το χρόνο και τις άλλες συνθήκες παροχής τής εργασίας του εργαζομένου για την αρτιότερη οικονομοτεχνική οργάνωση τής επιχειρήσεώς του προς επίτευξη των σκοπών της. Ωστόσο, το δικαίωμα αυτό του εργοδότη δεν είναι απεριόριστο, ούτε ανεξέλεγκτο, αλλά ο εργοδότης οφείλει να τηρεί το νόμο και τους όρους της ατομικής συμβάσεως εργασίας και να μην ασκεί το δικαίωμά του καταχρηστικά (ΑΚ 281).
Σε περίπτωση που ο εργοδότης προβεί σε ενέργειες από τις οποίες θίγεται η προσωπικότητα τού εργαζομένου, προκαλείται ηθική και υλική βλάβη σ’ αυτόν και επέρχεται εις βάρος του μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων της συμβάσεώς του.
Ποιά είναι η ρύθμιση του ελληνικού νόμου;
Στο ελληνικό δίκαιο, η έννοια της μονομερούς βλαπτικής μεταβολής δεν ορίζεται ρητά στον νόμο, αλλά έχει διαμορφωθεί από τη νομολογία και την θεωρία.
Επί μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων της σύμβασης εργασίας εφαρμογή έχει η διάταξη τού άρθρου 7 εδ. α του Ν. 2112/20 (ΦΕΚ), κατά την οποία: «πάσα μονομερής μεταβολή των όρων τής υπαλληλικής συμβάσεως, βλάπτουσα τον υπάλληλον, θεωρείται ως καταγγελία ταύτης, δι’ ην ισχύουσιν αι διατάξεις τού παρόντος νόμου».
Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, μονομερής βλαπτική μεταβολή θεωρείται κάθε τροποποίηση των όρων εργασίας από τον εργοδότη, η οποία προκαλεί στον εργαζόμενο άμεση ή έμμεση υλική ή ηθική ζημία.
Παραδείγματα περιπτώσεων μονομερούς βλαπτικής μεταβολής:
Ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις που μπορεί να θεωρηθούν μονομερείς βλαπτικές μεταβολές είναι:
-Μείωση μισθού χωρίς τη συναίνεση του εργαζομένου.
-Μεταβολή του τόπου ή του αντικειμένου της εργασίας με τρόπο που ζημιώνει τον εργαζόμενο (π.χ. μετάθεση σε άλλο κατάστημα ή παράρτημα της επιχείρησης, ενώ η σύμβαση εργασίας προσδιορίζει σαφώς ορισμένο τόπο παροχής της εργασίας).
-Μετατροπή της σύμβασης εργασίας από αορίστου σε ορισμένου χρόνου.
-Υποβιβασμός θέσης ή αλλαγή καθηκόντων του εργαζομένου (π.χ. ανάθεση κατώτερων καθηκόντων, με αποτέλεσμα ο εργαζόμενος να υφίσταται ηθική μείωση, ή μεταβολή του είδους της εργασίας).
-Αλλαγή ωραρίου εργασίας πέραν του νομίμου, που προκαλεί επιβάρυνση στον εργαζόμενο, χωρίς συμφωνία.
-Με τη διάταξη του άρθρου 56 του Ν. 4487/2017 (ΦΕΚ), όπως αυτή τροποποιήθηκε δυνάμει του άρθρου 58 του Ν. 4635/2019 (ΦΕΚ) ορίστηκε ότι «Επίσης θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η πέραν των δύο (2) μηνών καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης.».
Επομένως, πλέον και η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών συνιστά μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας και δίδεται το δικαίωμα στον εργαζόμενο να θεωρήσει την καθυστέρηση ως καταγγελία της σύμβασης εργασίας του και να απαιτήσει τη νόμιμη αποζημίωση λόγω απολύσεως.
Η προσθήκη αυτής της διάταξης έχει ιδιαίτερη σημασία για τις περιπτώσεις εργαζομένων οι οποίοι παρέμεναν εγκλωβισμένοι στις συμβάσεις εργασίας τους, αν και ήταν απλήρωτοι για πολλούς μήνες ή και για χρόνια. Με την εν λόγω διάταξη δίδεται πλέον η δυνατότητα να θέσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι τέλος στη σύμβαση εργασίας, δια εξώδικης δήλωσης ή αγωγής σε βάρος του εργοδότη τους και να μπορέσουν είτε να εγγραφούν στον ΟΑΕΔ, είτε να βρουν έτερο εργοδότη, χωρίς η ενέργεια αυτή να θεωρηθεί ως παραίτησή τους.
-Ανάκληση πρόσθετης οικειοθελούς παροχής εκ μέρους του εργοδότη, η οποία έχει καταστεί μισθός.
-Μετάθεση στην ίδια πόλη, μετακίνηση σε άλλο τμήμα με ταυτόχρονη μείωση των αποδοχών.
-Διακοπή της μεταφοράς του εργαζόμενου με όχημα του εργοδότη.
-Μείωση ωρών εργασίας με αντίστοιχη μείωση του μισθού.
-Καθυστέρηση αποδοχών με σκοπό τον εξαναγκασμό σε παραίτηση.
-Βάναυση και προσβλητική συμπεριφορά εργοδότη.
-Παράλειψη προστασίας εργαζόμενου σε περίπτωση καταγγελίας περιστατικού βίας και παρενόχλησης (mobbing).
Ποιά τα δικαιώματα του εργαζομένου σε περίπτωση μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων της σύμβασης εργασίας του;
Ο εργαζόμενος, σε περίπτωση μονομερούς βλαπτικής μεταβολής, δηλαδή σε περίπτωση αυθαίρετης, παράνομης ή καταχρηστικής τροποποίησης των όρων της σύμβασης εργασίας του, μπορεί διαζευκτικώς:
α) Nα αποδεχθεί την μεταβολή, οπότε συνάπτεται νέα σύμβαση, τροποποιητική της αρχικής, η οποία είναι έγκυρη, εφ’ όσον δεν αντίκειται σε απαγορευτική διάταξη τού νόμου ή στα χρηστά ήθη,
β) να θεωρήσει την ενέργεια/συμπεριφορά αυτή τού εργοδότη ως καταγγελία, εκ μέρους του, της εργασιακής του συμβάσεως και να απαιτήσει την καταβολή της νόμιμης αποζημιώσεώς του,
γ) να εμμείνει στην τήρηση των συμβατικών όρων, προσφέροντας τις υπηρεσίες του σύμφωνα με τους προ της μεταβολής όρους, οπότε, εάν ο εργοδότης δεν τις αποδεχθεί, όπως του προσφέρονται από τον εργαζόμενο, καθίσταται υπερήμερος περί την αποδοχή τής εργασίας και οφείλει μισθούς υπερημερίας και
δ) να εκφράσει την αντίθεσή του προς την επελθούσα σε βάρος του μεταβολή και συνεχίζοντας να παρέχει τη νέα εργασία του, να προσφύγει στο δικαστήριο, ζητώντας να υποχρεωθεί ο εργοδότης του να τον απασχολεί σύμφωνα με τους προ τής μεταβολής όρους.
Η αξίωση του εργαζόμενου γεννιέται και καθίσταται απαιτητή μόνο εφόσον αυτός εναντιωθεί στη γενόμενη μεταβολή μέσα σε εύλογο χρόνο. Διαφορετικά εάν ο εργαζόμενος αποδεχθεί τη μεταβολή ρητά ή σιωπηρά, δηλαδή από πράξεις του που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αποδέχεται την εν λόγω μεταβολή, αυτή είναι έγκυρη και ισχυρή και δεν θίγεται η σύμβαση εργασίας.
-Μονομερής Βλαπτική των Όρων Εργασίας: Ο Εργοδότης …
Το δικηγορικό μας γραφείο διαθέτει νομικούς εξειδικευμένους, με σχετικές μεταπτυχιακές σπουδές και αποδεδειγμένη πολυετή δικαστηριακή εμπειρία και επιτυχημένη πορεία στο εργατικό δίκαιο και μπορεί υπεύθυνα και αξιόπιστα να αναλάβει το δικαστικό όσο και εξωδικαστικό χειρισμό κάθε εργατικής σας υπόθεσης.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
