Το Δικαίωμα στη Λήθη του Εργαζομένου και ο Κανονισμός GDPR (α. 17 του GDPR):
Το δικαίωμα στη λήθη, ή αλλιώς δικαίωμα διαγραφής, αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνει ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679), γνωστός ως GDPR. Αν και συχνά το συναντάμε σε περιπτώσεις διαγραφής προσωπικών δεδομένων από μηχανές αναζήτησης, η εφαρμογή του είναι ευρύτερη και ιδιαίτερα κρίσιμη στη σχέση εργασίας, όπου ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει τη διαγραφή των προσωπικών του δεδομένων μετά το πέρας της εργασιακής του σχέσης.
Η εργασιακή σχέση χαρακτηρίζεται από την εκτεταμένη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων του εργαζομένου, όπως στοιχεία ταυτότητας, βιογραφικά, οικονομικά δεδομένα, στοιχεία υγείας κ.λπ.
Με τη λήξη της σύμβασης, είτε λόγω συνταξιοδότησης, παραίτησης ή απόλυσης, ο σκοπός για τον οποίο συλλέχθηκαν τα δεδομένα αυτά παύει να υφίσταται. Σε αυτό το σημείο, ο εργαζόμενος μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα στη λήθη, ζητώντας από τον εργοδότη να διαγράψει τα δεδομένα που διατηρεί για αυτόν, σύμφωνα με το Άρθρο 17 του GDPR.
Άρθρο 17 EE Γενικός Κανονισμός για την Προστασία …
Ο εργαζόμενος μπορεί να ζητήσει τη διαγραφή των προσωπικών του δεδομένων όταν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις, όπως αυτές προβλέπονται στο Άρθρο 17 παρ. 1 του GDPR:
–Τα δεδομένα δεν είναι πλέον απαραίτητα για τον σκοπό για τον οποίο συλλέχθηκαν.
–Ο εργαζόμενος ανακαλεί τη συγκατάθεσή του για την επεξεργασία των δεδομένων, εφόσον αυτή αποτελούσε τη νομική βάση για την επεξεργασία, βάσει του Άρθρου 6 παρ. 1 στοιχ. α’ του GDPR.
–Ο εργαζόμενος αντιτάσσεται στην επεξεργασία κατ’ εφαρμογή του Άρθρου 21 παρ. 1 του GDPR και δεν υφίστανται επιτακτικοί νόμιμοι λόγοι για την περαιτέρω επεξεργασία από τον εργοδότη.
Παρόλο που το δικαίωμα στη λήθη είναι ισχυρό, δεν είναι απόλυτο.
Ο εργοδότης μπορεί να αρνηθεί τη διαγραφή των δεδομένων όταν η διατήρησή τους είναι απαραίτητη για:
–Για την άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης.
–Για τη συμμόρφωση με νομική υποχρέωση που απαιτεί επεξεργασία βάσει του δικαίου της Ένωσης ή του δικαίου κράτους μέλους.
–Για λόγους δημοσίου συμφέροντος στον τομέα της δημόσιας υγείας.
–Για σκοπούς αρχειοθέτησης προς το δημόσιο συμφέρον, για επιστημονική ή ιστορική έρευνα ή για στατιστικούς σκοπούς, εφόσον το δικαίωμα διαγραφής καθιστά πιθανώς αδύνατη ή εμποδίζει σοβαρά την επίτευξη των σκοπών της εν λόγω επεξεργασίας.
–Για τη θεμελίωση, άσκηση ή υποστήριξη νομικών αξιώσεων.
Πως εφαρμόζεται το δικαίωμα στη λήθη στις μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο;
Η ψηφιακή εποχή έχει μετατρέψει το διαδίκτυο σε μια πηγή πληροφοριών, όπου κάθε μας δραστηριότητα, προσωπική ή επαγγελματική, μπορεί να καταγραφεί και να είναι προσβάσιμη για πάντα.
Οι μηχανές αναζήτησης, ως η κύρια πύλη πρόσβασης σε αυτή τη γνώση, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας ενός ατόμου. Ωστόσο, η μόνιμη διαθεσιμότητα πληροφοριών μπορεί να βλάψει σοβαρά την προσωπική και επαγγελματική ζωή, ιδίως όταν αυτές οι πληροφορίες είναι παρωχημένες, ανακριβείς ή μη συναφείς.
Σε αυτό το πλαίσιο, το δικαίωμα στη λήθη, ή αλλιώς δικαίωμα διαγραφής, αναδείχθηκε ως ένας κρίσιμος μηχανισμός για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Η ουσιαστική αναγνώριση του δικαιώματος στη λήθη σε σχέση με τις μηχανές αναζήτησης ήρθε με την ιστορική απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στην υπόθεση Google Spain (C-131/12) το 2014.
Η υπόθεση αφορούσε έναν Ισπανό πολίτη, ο οποίος ζητούσε από την Google να αφαιρέσει τους συνδέσμους προς παλαιές δημοσιεύσεις εφημερίδας που αφορούσαν την πώληση του σπιτιού του για την αποπληρωμή χρεών. Το ΔΕΕ έκρινε ότι οι μηχανές αναζήτησης, ως υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων, έχουν την υποχρέωση να αφαιρούν, κατόπιν αιτήματος, τους συνδέσμους προς πληροφορίες που είναι ανεπαρκείς, ανακριβείς, παρωχημένες ή μη συναφείς.
Αυτή η απόφαση ήταν κομβική, καθώς μετέθεσε την ευθύνη όχι μόνο στην αρχική πηγή των πληροφοριών, αλλά και στον πάροχο της υπηρεσίας αναζήτησης, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο του στη διάδοση των δεδομένων.
Το Δικαστήριο τόνισε ότι το δικαίωμα του ατόμου στην προστασία των προσωπικών του δεδομένων υπερτερεί, κατά κανόνα, του οικονομικού συμφέροντος της μηχανής αναζήτησης και του γενικού συμφέροντος του κοινού στην πρόσβαση σε πληροφορίες.
Δείτε εδώ τη σχετική απόφαση: 62012CJ0131 – EN – EUR-Lex – European Union
Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου (αριθ. 70/14) του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Σε απάντηση στο ερώτημα αν η οδηγία επιτρέπει στο υποκείμενο των δεδομένων να ζητήσει την αφαίρεση συνδέσμων προς ιστοσελίδες από έναν τέτοιο κατάλογο αποτελεσμάτων με την αιτιολογία ότι επιθυμεί οι πληροφορίες που εμφανίζονται στις εν λόγω σελίδες και αφορούν το πρόσωπό του να «ξεχαστούν» μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, το Δικαστήριο κρίνει ότι, εάν διαπιστωθεί, κατόπιν αιτήματος του υποκειμένου των δεδομένων, ότι η συμπερίληψη των εν λόγω συνδέσμων στον κατάλογο είναι, κατά το παρόν χρονικό σημείο, ασυμβίβαστη με την οδηγία, οι σύνδεσμοι και οι πληροφορίες στον κατάλογο των αποτελεσμάτων πρέπει να διαγραφούν.
Το Δικαστήριο παρατηρεί, εν προκειμένω, ότι ακόμη και η αρχικά νόμιμη επεξεργασία ακριβών δεδομένων μπορεί, με την πάροδο του χρόνου, να καταστεί ασυμβίβαστη με την οδηγία, όταν, λαμβανομένων υπόψη όλων των περιστάσεων της υπόθεσης, τα δεδομένα φαίνονται ακατάλληλα, άσχετα ή πλέον άσχετα ή υπερβολικά σε σχέση με τους σκοπούς για τους οποίους επεξεργάστηκαν και υπό το πρίσμα του χρόνου που έχει παρέλθει.
Το Δικαστήριο προσθέτει ότι, κατά την εκτίμηση ενός τέτοιου αιτήματος που υποβάλλει το υποκείμενο των δεδομένων προκειμένου να αντιταχθεί στην επεξεργασία που πραγματοποιείται από τον διαχειριστή μιας μηχανής αναζήτησης, θα πρέπει να εξεταστεί ιδίως εάν το υποκείμενο των δεδομένων έχει δικαίωμα να μην συνδέονται πλέον, σε αυτό το στάδιο, οι εν λόγω πληροφορίες που το αφορούν προσωπικά με το όνομά του μέσω ενός καταλόγου αποτελεσμάτων που εμφανίζεται μετά από αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε με βάση το όνομά του.
Εάν αυτό ισχύει, οι σύνδεσμοι προς ιστοσελίδες που περιέχουν τις εν λόγω πληροφορίες πρέπει να αφαιρεθούν από τον κατάλογο αυτό, εκτός εάν υπάρχουν ειδικοί λόγοι, όπως ο ρόλος που διαδραματίζει το υποκείμενο των δεδομένων στη δημόσια ζωή, οι οποίοι δικαιολογούν το υπέρτερο δημόσιο συμφέρον να έχει πρόσβαση στις εν λόγω πληροφορίες όταν πραγματοποιείται μια τέτοια αναζήτηση.
Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι το υποκείμενο των δεδομένων μπορεί να απευθύνει ένα τέτοιο αίτημα απευθείας στον διαχειριστή της μηχανής αναζήτησης (τον υπεύθυνο επεξεργασίας), ο οποίος πρέπει στη συνέχεια να εξετάσει δεόντως το βάσιμο του αιτήματος.
Εάν ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν κάνει δεκτό το αίτημα, το υποκείμενο των δεδομένων μπορεί να υποβάλει το ζήτημα στην εποπτική αρχή ή στη δικαστική αρχή, ώστε αυτή να διενεργήσει τους απαραίτητους ελέγχους και να διατάξει τον υπεύθυνο επεξεργασίας να λάβει συγκεκριμένα μέτρα αναλόγως.
Το δικαίωμα διαγραφής κατοχυρώνεται ρητά, ως προελέχθη, στο Άρθρο 17 του GDPR.
Το άρθρο αυτό προβλέπει ότι το υποκείμενο των δεδομένων έχει το δικαίωμα να ζητήσει τη διαγραφή των προσωπικών του δεδομένων, όταν συντρέχει μία από τις εξής περιπτώσεις:
–Τα δεδομένα δεν είναι πλέον απαραίτητα για τον σκοπό για τον οποίο συλλέχθηκαν.
–Ανάκληση της συγκατάθεσης.
–Εναντίωση στην επεξεργασία.
–Παράνομη επεξεργασία των δεδομένων.
Στην περίπτωση των μηχανών αναζήτησης, η εφαρμογή του άρθρου αυτού αφορά την αφαίρεση του συνδέσμου από τα αποτελέσματα αναζήτησης, όχι όμως και την πλήρη διαγραφή της αρχικής πηγής των πληροφοριών. Το περιεχόμενο μπορεί να παραμείνει στον αρχικό ιστότοπο, αλλά καθίσταται πλέον δυσχερής η εύρεσή του.
Η μηχανή αναζήτησης μπορεί να αρνηθεί την αφαίρεση του συνδέσμου, όταν η διατήρηση των δεδομένων είναι απαραίτητη για τους εξής λόγους:
1.Ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης: Αυτή είναι η πιο συχνή εξαίρεση.
Η αίτηση διαγραφής απορρίπτεται όταν οι πληροφορίες κρίνονται ότι είναι δημόσιου ενδιαφέροντος και η διατήρησή τους είναι απαραίτητη για την άσκηση του δικαιώματος στην ενημέρωση.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για δημόσια πρόσωπα (πολιτικοί, διασημότητες) ή για πληροφορίες που αφορούν ποινικά αδικήματα.
2.Λόγοι δημοσίου συμφέροντος: Για παράδειγμα, η επεξεργασία δεδομένων για λόγους δημόσιας υγείας.
3.Θεμελίωση νομικών αξιώσεων: Όταν τα δεδομένα είναι απαραίτητα για την άσκηση ή υποστήριξη νομικών αξιώσεων.
Απευθυνθείτε στο εξειδικευμένο στο Εργατικό & Ποινικό & Αστικό (με επιπλέον εξειδίκευση στην Προστασία Προσωπικών Δεδομένων) Δίκαιο δικηγορικό μας γραφείο για να λάβετε την κατάλληλη νομική συμβουλή και καθοδήγηση στην δική σας υπόθεση προστασίας προσωπικών δεδομένων σας από παράνομη και αυθαίρετη επεξεργασία τους ή διατήρησή τους από πρώην εργοδότη σας.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
