Οι Διαφορές της Ληστείας (α. 380 Π.Κ.) από την Εκβίαση (α. 385 Π.Κ.) στο Ποινικό Δίκαιο:
Η ληστεία και η εκβίαση αποτελούν δύο σοβαρά εγκλήματα κατά της περιουσίας, τα οποία όμως διαφέρουν ουσιωδώς ως προς τη δομή, τον τρόπο τέλεση και τη συμπεριφορά του δράστη.
Σύμφωνα με το άρθρο 380 Π.Κ., “1. Όποιος με σωματική βία εναντίον προσώπου ή με απειλές ενωμένες με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής αφαιρεί από άλλον ξένο (ολικά ή εν μέρει) κινητό πράγμα ή τον εξαναγκάζει να του το παραδώσει για να το ιδιοποιηθεί παράνομα, τιμωρείται με κάθειρξη και χρηματική ποινή.
2. Αν από την πράξη επήλθε ο θάνατος κάποιου προσώπου ή βαριά σωματική βλάβη ή αν η πράξη εκτελέστηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα εναντίον προσώπου, επιβάλλεται ισόβια κάθειρξη.
3. Οι ποινές των προηγούμενων παραγράφων επιβάλλονται και σε εκείνον που καταλήφθηκε επ’ αυτοφώρω να κλέβει και μεταχειρίζεται σωματική βία εναντίον προσώπου ή απειλές ενωμένες με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής για να διατηρήσει το κλοπιμαίο”.
Άρθρο 380 – Ποινικός Κώδικας (Νόμος 4619/2019) – Ληστεία
Από τη διατάξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση της ληστείας απαιτείται αντικειμενικώς αφαίρεση ξένου κινητού πράγματος από την κατοχή άλλου, η αφαίρεση να γίνει με σωματική βία κατά προσώπου ή απειλές ενωμένες με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής, υποκειμενικώς δε απαιτείται δόλος που περιλαμβάνει αφενός τη γνώση ότι το πράγμα είναι ξένο, κατέχεται από άλλον και δεν υπάρχει συναίνεση εκείνου και αφετέρου τη θέληση να το αφαιρέσει και να το υπαγάγει στην κατοχή του ή στην κατοχή τρίτου.
Αν με την παράνομη βία εξουδετερώνεται πλήρως κάθε προβαλλόμενη ή αναφερόμενη αντίσταση του θύματος τότε με την αφαίρεση (κλοπή) του κινητού πράγματος συντελείται η αντικειμενική υπόσταση της κυρίως ληστείας για την οποία γίνεται λόγος στην περίπτωση α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 380, ενώ αυθύπαρκτη αντικειμενική υπόσταση της ληστείας υπό την έννοια της ληστρικής εκβιάσεως για την οποία γίνεται λόγος στην περίπτωση β’ της παρ. 1 του άρθρου 380 υφίσταται όταν το θύμα εξαναγκάζεται στην παράδοση του πράγματος.
Κατά το άρθρο 385 Π.Κ., “1. Όποιος, με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος ή τρίτος παράνομο περιουσιακό όφελος, εξαναγκάζει άλλον με βία ή απειλή σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή από την οποία επέρχεται ζημία στην περιουσία του εξαναγκαζομένου ή άλλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή.
2. Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου, τελέστηκε με σωματική βία εναντίον προσώπου ή με απειλές ενωμένες με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής τιμωρείται σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 380 ΠΚ.
3. Η εκβίαση τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή αν ο υπαίτιος μεταχειρίστηκε βία ή απειλή βλάβης της επιχείρησης, του επαγγέλματος, του λειτουργήματος ή άλλης δραστηριότητας που ασκεί ο εξαναγκαζόμενος ή άλλος ή προσφέρθηκε να παρέχει ή παρέχει προστασία για την αποτροπή πρόκλησης τέτοιας βλάβης από τρίτον. Αν την παραπάνω πράξη τέλεσε πρόσωπο που διαπράττει τέτοιες πράξεις κατ’ επάγγελμα, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή”.
Άρθρο 385 – Ποινικός Κώδικας (Νόμος 4619/2019) – Εκβίαση
Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη συγκρότηση της μεν αντικειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος της εκβιάσεως απαιτείται εξαναγκασμός κάποιου σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή, βλαπτική για την περιουσία του εξαναγκασμένου ή τρίτου, με βία ή με απειλή, ικανή να αποκλείσει την αυτοπροαίρετη απόφασή του, της δε υποκειμενικής του υπόστασης γνώση του δράστη, ότι με την ασκούμενη βία ή απειλή περιάγεται το παθητικό υποκείμενο σε καταναγκαστική κατάσταση, θέληση του δράστη να εξαναγκάσει τον παθόντα σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή, από την οποία επέρχεται ζημία στην περιουσία αυτού του ίδιου ή άλλου και επί πλέον σκοπός του δράστη να αποκομίσει ο ίδιος ή άλλος παράνομο περιουσιακό όφελος.
Ο σκοπός αυτός υπάρχει, όταν ο υπαίτιος γνωρίζει ότι το περιουσιακό όφελος που επιδιώκει δεν αποτελεί αντικείμενο νόμιμης απαιτήσεως, δηλαδή δεν στηρίζεται σε κάποια νόμιμη αξίωση αυτού κατά του παθόντα, καθώς επίσης και όταν στη συγκεκριμένη περίπτωση η εφαρμογή του μέσου της βίας ή της απειλής προς πραγμάτωση νόμιμης απαιτήσεως αποδοκιμάζεται από το δίκαιο, εμφανιζόμενη ως άξια μομφής.
Ο εξαναγκασμός, ως στοιχείο του εγκλήματος της εκβιάσεως, έγκειται στην άσκηση βίας ή απειλής, δια της οποίας περιάγεται ο άλλος σε τρόμο και ανησυχία, στρέφεται δε η βία ή η απειλή κατά της ελευθερίας της περιουσιακής διαθέσεως, με σκοπό να καμφθεί η βούληση του εξαναγκασμένου και να οδηγηθεί σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή, ενώ η επαπειλούμενη σε βάρος του εξαναγκαζομένου ενέργεια δεν απαιτείται να είναι παράνομη, διότι εκβίαση συνιστά όχι αυτή καθ’ εαυτή η άσκηση εξουσίας ή δικαιώματος, αλλά η απειλή ασκήσεώς τους προς επίτευξη του σκοπού που αναφέρεται στο άρθρο 385 ΠΚ.
Η απειλή μπορεί να στρέφεται κατά οποιουδήποτε εννόμου αγαθού τού παθόντος, όπως της προσωπικής ελευθερίας της περιουσίας, της τιμής και υπολήψεως, της πίστεως και φήμης της επιχειρήσεως για την εφαρμογή δε της παρ. 3 ή απειλή πρέπει να στρέφεται ειδικώς σε βλάβη της επιχειρήσεως, ως τοιαύτης νοουμένης του συνόλου πραγμάτων, δικαιωμάτων, άϋλων αγαθών και καταστάσεων, ως φήμη και πελατεία που οργανώθηκαν σε επιχειρηματική ενότητα για την επίτευξη κερδοσκοπίας.
Το έγκλημα είναι τετελεσμένο με την επέλευση της περιουσιακής ζημίας στον παθόντα, αλλιώς, αν δηλαδή δεν επέλθει ζημία και εφόσον συντρέχουν και οι λοιποί όροι, το έγκλημα είναι σε απόπειρα (ΑΠ 728/2021).
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ – ΑΠΟΦΑΣΗ 1000/2023 (ΠΟΙΝΙΚΕΣ – Ε)
Βασικές Διαφορές της Ληστείας από την Εκβίαση:
Είδος βίας:
-Σωματική βία ή απειλή άμεσης σωματικής βίας (Ληστεία)
-Ψυχολογική πίεση, απειλή αποκάλυψης, βία (Εκβίαση).
Τρόπος αφαίρεσης:
(Ληστεία) -Αφαίρεση ξένου κινητού πράγματος
-Εξαναγκασμός του παθόντος σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή (Εκβίαση).
Βούληση θύματος:
-Το θύμα δεν συναινεί (Ληστεία)
-Το θύμα συναινεί υπό το καθεστώς απειλής ή βίας (Εκβίαση).
Χρόνος υλοποίησης της απειλής:
-Η απειλή είναι άμεση (Ληστεία)
-Η απειλή είναι μελλοντική και αφορά ζημία π.χ. κοινωνική, επαγγελματική (Εκβίαση).
Η ληστεία και η εκβίαση έχουν κοινό στοιχείο την παράνομη περιουσιακή μετακίνηση, όμως διαφέρουν ως προς:
-τη φύση της απειλής ή βίας,
-τον τρόπο επίτευξης του αποτελέσματος,
-την ελευθερία βούλησης του παθόντος.
Απευθυνθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο που διαθέτει εξειδικευμένους στο Ποινικό Δίκαιο νομικούς για να πετύχετε την κατά το δυνατόν επιτυχή και αποτελεσματική υπεράσπισή σας σε κάθε ποινική κατηγορία που αντιμετωπίζετε.
Σημειώνεται ότι βάσει του α. 82 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013) δεν επιτρέπεται στον δικηγόρο να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Απαντήσεις σε ερωτήματα νομικής φύσης παρέχονται μόνο κατόπιν ραντεβού.
